ท่านพระอาจารย์เล็ก หรือที่คนทั่วๆไปมักเรียกองค์ท่านว่า หลวงพี่เล็ก เป็นพระสุปฏิปันโน ที่เคร่งครัดพระธรรมวินัยเป็นอย่างยิ่ง น่าเคารพ กราบไหว้บูชา ท่านเป็นศิษย์หลวงพ่อพระราชพรหมยาน หรือหลวงพ่อฤาษีลิงดำ ท่านมีธรรมะที่ฟังง่าย เข้าใจง่าย ปฏิบัติง่าย ตามที่พระพุทธองค์สั่งสอน ผมคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับทุกๆท่านที่สนใจการปฏิบัติธรรมะ เลยนำมาลงให้ทุกท่านได้อ่านกัน

คำแนะนำในการฝึกกสิณ

ถาม : ถ้าใจเราอยากฝึกกสิณ จะทำได้ไหมคะ ?

ตอบ : ได้ทุกคน ถ้าใจรักอยากจะทำแสดงว่าในอดีตเคยทำมาแล้ว

กสิณมี ๑๐ กอง เราจะฝึกกองไหนก็หา หนังสือคู่มือปฏิบัติกรรมฐาน ของหลวงพ่อฤๅษีมา จากนั้นตั้งใจจุดธูปบูชาพระรัตนตรัยที่หน้าหิ้งพระของเรา

กราบขอบารมีพระท่านสงเคราะห์ อธิษฐานว่า "กสิณกองใดที่เราเคยทำได้แล้วในอดีต ถ้าหากว่าทำในปัจจุบันนี้จะได้ผลเร็วที่สุด ขอให้เราอ่านแล้วชอบใจกองนั้นมากที่สุด"

แล้วก็อ่านไล่ไปเลย อาโลกกสิณ อากาสกสิณ ปฐวีกสิณ เตโชกสิณ อาโปกสิณ วาโยกสิณ โลหิตกสิณ ปีตกสิณ นีลกสิณ โอทาตกสิณ พอครบ ๑๐ กองแล้ว ชอบกองไหนมากที่สุดก็หาอุปกรณ์มาแล้วก็ลงมือฝึกได้เลย

การฝึกกสิณนั้นสำคัญอยู่ตรงที่ ย้ำคิดย้ำทำ ยิ่งกว่าพวกโรคจิตเสียอีก ก็คือลืมตามอง หลับตาลงนึกถึงพร้อมกับภาวนา เราจะนึกได้ครู่หนึ่ง พอภาพหายไปก็ลืมตามองใหม่ พร้อมคำภาวนา ทำอยู่อย่างนี้ตลอดเวลา

พอเลิกจากตรงนั้นไปห้ามลืมนะ ต้องนึกถึงภาพนั้นอยู่เรื่อยๆ นึกไปพร้อมกับคำภาวนาอยู่เรื่อยๆ แบ่งความรู้สึกส่วนหนึ่งไว้ที่ภาพกสิณ อาจจะสัก ๒๐-๓๐% นึกถึงภาพนั้นพร้อมกับคำภาวนาตลอด ส่วนความรู้สึกอีก ๗๐-๘๐% ก็ทำหน้าที่การงานของเราไป

ถาม : ต้องแบ่งความรู้สึกอย่างไรคะ ?

ตอบ : แบ่งความคิดเป็น ๒ ส่วน ส่วนหนึ่งอยู่ที่ภาพกสิณ อีกส่วนหนึ่งเอาไว้ทำกิจการงานอื่นไปด้วย รักษาภาพกสิณพร้อมกับคำภาวนาไว้ตลอดเวลา จนกว่าเราลืมตาก็เห็นภาพนั้น หลับตาก็เห็นภาพนั้น คราวนี้ก็คอยประคับประคองเอาไว้ให้ดี ถ้าภาพหายไปก็รีบนึกขึ้นมาใหม่ หายไปรีบนึกขึ้นมาใหม่ ไปแบบนี้เรื่อยๆ

สมาธิที่ทรงตัวตั้งมั่นขึ้นเรื่อยๆ ภาพนั้นก็จะเปลี่ยนแปลงไปจากสีเดิมก็จะจางลงๆ เป็นสีขาว จากสีขาวก็กลายเป็นขาวทึบ จากขาวทึบก็กลายเป็นขาวใส จนกระทั่งสว่างเจิดจ้าเหมือนกับเรามองดวงอาทิตย์

ต่อจากนั้นก็ลองกำหนดดู ถ้ากำหนดให้หายไปก็ได้ ให้มาก็ได้ หรือจะให้ใหญ่ก็ได้ ให้เล็กก็ได้ คราวนี้อธิษฐานดูว่าจะมีผลตามที่เราศึกษามาไหม ?

ถ้าเป็น อาโลกกสิณ ก็สามารถทำที่มืดให้สว่างได้ สามารถเห็นนรกเห็นสวรรค์ได้


ถ้าเป็น โอทาตกสิณ ก็สามารถเปลี่ยนสีอื่นเป็นสีขาวได้ สามารถเห็นนรก เห็นสวรรค์ได้

ปีตกสิณ ก็สามารถเปลี่ยนสีอื่นเป็นสีเหลืองได้ สามารถทำของอื่นให้เป็นทองได้

โลหิตกสิณ ก็สามารถเปลี่ยนสีอื่นเป็นสีแดงได้


นีลกสิณ ก็สามารถที่จะเปลี่ยนสีอื่นเป็นสีเขียว เป็นสีดำได้ หายตัวได้ เหล่านี้เป็นต้น

พอทำได้คล่องตัวเต็มที่ ชนิดที่นึกเมื่อไรก็ได้เมื่อนั้นแล้ว เราค่อยก้าวข้ามไปทำกองใหม่ แต่ก่อนจะจับกองใหม่ก็ซ้อมกองเดิมให้เต็มที่ก่อน ก็แค่พริบตาเดียวเท่านั้นเอง ถ้าได้คล่องตัวแล้ว ไม่ถึงสองวินาทีก็เต็มแล้ว เราก็ฝึกหัดกองอื่นต่อไป

ถาม : แล้วคำภาวนาจำเป็นไหมคะ ?

ตอบ : จำเป็น คำภาวนาพร้อมกับลมหายใจเข้าออกนั้นสำคัญที่สุด ถ้าไม่มีอานาปานุสติกรรมฐาน กรรมฐานทุกกองจะได้ประมาณแค่อุปจารสมาธิเท่านั้น ทรงฌานไม่ได้

ถาม : ..............................

ตอบ : ถ้าเต็มที่ก็จะได้ฌาน ๔

ถาม : ความรู้สึกจะต้องได้ขนาดไหน ?

ตอบ : ถ้าภาพกสิณนั้นสว่างเจิดจ้าเหมือนกับเรามองกระจกสะท้อนแสงอาทิตย์ นั่นก็คือฌาน ๔

ส่วนเรื่องลม ๓ ฐาน ๗ ฐานอะไรนั่น เมื่อถึงตอนนั้นไม่ต้องไปคิดถึง เพราะว่าถึงเวลาบางครั้งคำภาวนาก็หายไปเฉยๆ เราแค่กำหนดรู้ตามภาพเท่านั้นว่า ตอนนี้เป็นอย่างนี้ ตอนนี้เป็นอย่างนี้

ถาม : จำเป็นต้องทำอานาปาฯ ด้วยหรือคะ ?

ตอบ : จำเป็นต้องใช้เลย กรรมฐานทุกกองที่เหลืออีก ๓๙ กอง ถ้าไม่ได้อานาปานุสติควบด้วย อย่างเก่งก็ได้แค่อุปจารสมาธิ

ชอบทำกสิณก็ดีเพราะว่ากสิณเป็นพื้นฐานของฤทธิ์ พอได้กสิณคล่องแล้ว ต่อไปก็เล่น สมาบัติ ๘ ต่อ สมาบัติ ๘ นี้ เว้นจากอากาสกสิณ เรายกกสิณขึ้นมากองหนึ่งแล้วเพิกภาพกสิณนั้นเสีย ฝึกทำ อรูปฌาน ให้เกิดต่อไป


สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ เดือนกุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๔๔